"Probeer niet aan een olifant te denken... Wat gebeurt er?
Probeer nu niet aan mensenrechten te denken..."
Wij werden geïnspireerd door verschillende werken over dialoog en doelgerichte communicatie, bijvoorbeeld het boek van George Lakoff: 'Don’t think of an elephant'. Waar denk je nu aan? Uiteraard, een olifant. Zijn theorie is even simpel als krachtig; in (maatschappelijke) discussies ontkennen of ontkrachten we vaak de mening van onze gesprekspartners, waardoor we dit idee (bij de gesprekspartners en zijn meninggenoten) nogmaals versterken en bovendien weerstand oproepen. Eerder dan ontkennen, moeten we ons eigen verhaal vertellen met onze eigen woorden en denkbeelden.
Dit betekent dus niet dat we onze standpunten veranderen, maar dat we er op een andere manier over communiceren, meer open en constructief.
Een voorbeeld;
Vandaag worden mensenrechten regelmatig in twijfel getrokken of aan de kant geschoven in maatschappelijke discussies over veiligheid. We zeggen dan vaak: "Mensenrechten zijn geen hindernis in het streven naar veiligheid.” Wat wordt er onthouden? Mensenrechten en hindernis. Wat we eigenlijk willen zeggen: "Mensenrechten houden ons vrij én veilig. Mensenrechten bieden een kader, een leidraad bij veel maatschappelijke discussies."
Het menselijk brein werkt met kaders ('frames' in het Engels) die onze denkprocessen stroomlijnen. Verhalen of argumenten die passen binnen deze kaders worden gemakkelijker opgenomen dan verhalen of argumenten die hier niet mee overeenstemmen. Het oproepen van een herkenbaar en toegankelijk kader helpt bij het overbrengen van je mening of het gaande houden van een constructieve dialoog.
Als je hier meer over wilt weten, verwijzen we graag naar enkele interessante werken:
Je bewust zijn van heersende denkkaders bij je gesprekspartners is dus belangrijk om een goed vertrekpunt van je gesprek te kunnen bepalen. Sterke voor- en tegenstanders hebben meestal één sterk waardenkader met bijhorende onwrikbare principes. Het 'beweegbare' midden heeft verschillende kaders. Afhankelijk van de argumentatie zullen ze die kaders inschakelen die hen aangespreken. Dit ‘beweegbare midden’ vormt de grootste groep en is dus een belangrijke gesprekspartner.